پروفسور امید فرخ زاد

برگزیده ایرانی‌ پنجمین دوره جایزه مصطفی(ص)؛ از تهران تا هاروارد

امید فرخ‌زاد، پزشک و دانشمند حوزه فناوری نانو تحصیلات خود را در آمریکا و با رشته زیست‌شناسی آغاز کرد و بعد از پزشکی در دانشگاه هاروارد تدریس کرد و به تاسیس شرکت‌های مختلف در زمینه فناوری نانو رسید.

امید فرخ‌زاد (متولد 1969 تهران) پزشک، دانشمند و کارآفرین ایرانی در زمینه توسعه نانوداروها است. فرخ‌زاد مدیر و رئیس هیات‌مدیره و مدیر عامل شرکت سییر (SEER)، همچنین بنیانگذار شرکت‌های بیند (BIND) و شرکت تارودا تراپدیکس(Tarveda Therapeutics) است.

فرخ‌زاد مدرک کارشناسی خود را در زمینه زیست‌شناسی در سال 1991 از دانشگاه ماساچوست در بوستون آمریکا و مدرک پزشکی را از مدرسه پزشکی بوستون دریافت کرد. وی همچنین دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار از مدرسه مدیریت اسلوآن موسسه فناوری ماساچوست آمریکا (ام آی‌ تی) در سال 2017 است.

این دانشمند حوزه فناوری نانو بعد از پایان دوره پزشکی دوره پسادکتری را با پروفسور رابرت لانگر در آزمایشگاه او در برنامه مشترک هاروارد و موسسه فناوری ماساچوست به اختصار ام آی تی گذراند و در سال 2004 به عنوان عضو هیات علمی به مدرسه پزشکی دانشگاه هاروارد پیوست و بعد از گذراندن دوره بالینی به عنوان استاد بیهوشی در این مدرسه پزشکی فعالیت کرد.

وی به عنوان دستیار پژوهشی در زمینه مهندسی شیمی با موسسه فناوری ماساچوست طی سال‌های 2003 تا 2004 همکاری کرد و یکی از پژوهشگران حوزه داروهای مسکن در بیمارستان زنان برایگام وابسته به دانشگاه هاروارد در سال‌های 2006 تا 2007 بوده است.

فرخ‌زاد در سال 2014 مرکزی به نام نانوپزشکی در بیمارستان زنان برایگام هاروارد تاسیس کرد که تحقیقات گسترده‌ای در این مرکز برای کاربرد فناوری نانو در زمینه پزشکی با کمک گروهی از محققان رشته‌های مختلف و پزشکان انجام داد.

این دانشمند ایرانی مقیم آمریکا جوایز زیادی دریافت کرده است. فرخ زاد در سال 2013 دریافت‌کننده جایزه راسنانو پرایز(RUSNANOPRIZE)، یکی از بزرگ‌ترین جوایز بین‌المللی در زمینه فناوری نانو برای دستاوردهایش در زمینه اصلاح سطوح نانوموادها بود، در سال 2014 جایزه در باز Golden) Door Award) را از موسسه بین‌المللی نیوانگلند (International Institute of New England) برای خدماتش در زمینه‌های علمی، اجتماعی و اقتصادی به جامعه آمریکا به عنوان یک مهاجر دریافت کرد و در سال 2016 موفق به دریافت مدال افتخار جزیره الیس (Ellis Island Medal of Honor) شد. وی همچنین از سال 2018 عضو فرهنگستان ملی مخترعان آمریکاست.

حوزه تخصصی مطالعات وی مهندسی بافت، زیست‌مواد پلیمری، ابزار زیست‌پزشکی، تحقیقات حوزه سرطان و فناوری‌های مرتبط با نانوپزشکی است. او در سطح بین‌المللی به عنوان دانشمندی پیشرو در زمینه نانوپزشکی و توزیع دارو شناخته می‌شود.

روزنامه آمریکایی بوستون گلوب وی را به عنوان یکی از 10 فناور برتر دانشگاه ماساچوست انتخاب کرد. وی همچنین داوری مقالات مرتبط را برای نشریات زیادی انجام داده است.

توسعه نانوذره‌ها برای درمان بیماری‌ها به ویژه سرطان؛ دستاورد برگزیده پنجمین دوره جایزه مصطفی(ص)

تحقیقات پروفسور امید فرخ‌زاد دانشمند و پزشک ایرانی مقیم آمریکا به توسعه نانوداروهای و نانوذره‌ ها در حد استفاده بالینی موثر بر درمان بیماری‌ سرطان و ساخت ذرات نانویی برای دارورسانی به عضو هدف منجر شده است.

تحقیقات پروفسور امید فرخ زاد بر توسعه فناوری‌های نانوذره درمانی متمرکز است و وی به طور مشخص پیشگام توسعه و آزمایش ترکیبی کاملا کارامد از نانوذرات چندکاربردی برای کاربردهای درمانی و پزشکی بوده است‌.

پروفسور فرخزاد برای کاربرد مواد هدفمند مشخص به منظور رساندن داروهای شیمی‌درمانی با کمک نانوذرات به سلول‌های سرطانی در بیماران سرطان نامی شناخته شده است. وی همچنین در مورد بیماری‌های مرتبط با تصلب شرایین تحقیق و ابزارهای نانویی رساندن دارو موسوم به پهپادهای زیست‌فروپاش (وسیله‌ای برای انتقال دارو که از مواد زیستی ساخته شده و بعد از استفاده در بدن از بین می‌روند) را طراحی کرده که نوع مشخصی از دارو را به بدن می‌رساند و موجب بهبود بیمار می‌شود.

پهپادهایی (در واقع ابزارهای دارورسانی) در اندازه‌های نانویی که می‌توانند نوع مشخصی از مولکول را با خود به ذخیره‌های چربی در شرایین حمل کنند، روشی جدید برای جلوگیری از حمله قلبی است که حدود 8 سال قبل و در سال 2015 فرخ زاد به آن دست یافته بود.

یکی دیگر از دستاوردهای فرخ زاد طراحی و توسعه نوعی برچسب کلاژن با نانوذره‌هاست که در واقع نوعی ربات‌ زیست‌فروپاش کوچک است و برای بیماران دچار حوادث شدید استفاده می‌شود. جراحت‌های ناشی از تصادف‌های شدید می‌تواند موجب شکستگی‌های شدید استخوانی شود و بعد از عمل‌های ارتوپدی احتمال عفونت زیادی است.

این برچسب ها می‌تواند آنتی‌بیوتیک و دیگر داروها را برای تسریع بهبود استخوان شکسته و زخم به شکلی بهتر و کنترل‌شده‌تر نسبت به رویکرد فعلی، به موضع برسانند و از عفونت و جراحی‌های بعدی به این دلیل جلوگیری کنند.

از وی مقالات زیادی منتشر شده است. تعداد کل مقالات چاپ شده: 245 عدد از سال 1993 تا سال 2022 که در پایگاه نمایه‌سازی وب آو ساینس نمایه‌ شده‌اند. تعداد کل ارجاعات به مقالات دکتر فرخ‌زاد 55 هزار و 980 ارجاع بدون خوداستنادی و شاخص اچ 105 دارد.