فراتر از شیمیدرمانی، آینده درمان سرطان

دکتر محمد عبدالاحد، برگزیده جایزه مصطفی(ص) سال 2019، این بار نیز از دستگاهی رونمایی میکند که میتواند کلیدی مهم برای درمان سرطان باشد.
به گزارش ستاد ارتباطات و ترویج بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص): این دستگاه که با نام الکتروشیمی درمانی شناخته میشود، با استفاده از جریانهای الکتریکی، حفرههایی را در سطح غشا ایجاد کرده و منجر به نفوذپذیری موقت غشای سلولی میشود. بدین ترتیب امکان انتقال داروهایی فراهم میشود که در غیر این صورت توانایی عبور از غشای سلولی را نداشتهاند. به کمک این روش، غلظت کمتری از دارو به شیوه موثرتری وارد سلولهای سرطانی شده و در ظرف مدت کمتر از 2 هفته آنها را از بین میبرد. دکتر عبدالاحد با اشاره به این موضوع گفته است: "درمان تودههای سرطانی به روش الکتروکموتراپی یا همان شیمیدرمانی همراه با تحریک الکتریکی، فناوری مدرنی است که تاثیر داروها را تا هزار برابر افزایش داده و منجر به مرگ سلولی تودههای سرطانی و کوچکسازی تومور میشود."
این برگزیده جایزه مصطفی(ص) با اشاره به گذراندن مراحل بررسی علمی و فنی، طراحی دستگاه الکتروکموتراپی در دانشکده برق دانشگاه تهران و انجام آزمایشهای سلولی و پیشبالینی روی نمونههای حیوانی، گفته است: "از سه سال پیش موفق شدیم کد اخلاق این دستگاه و این روش درمانی را برای بیماران دارای تودههای غیرقابل جراحی بیمارستان امام خمینی بگیریم و اکنون دو سال است که بیش از 200 بیمار با استفاده از این روش تحت درمان و بهبودی قرار گرفتهاند." او افزود: "در این دو سالی که این دستگاه روی بیش از 200 بیمار مورد استفاده قرار گرفته است، متوجه شدیم که نه تنها این دستگاه در کوچکسازی توده موثر عمل کرده بلکه بیمارانی با تودههای سطحی که به علت مشکلات قلبی و وخامت حالشان، امکان جراحی و حتی شیمیدرمانی مجدد نداشتند در کوتاهترین زمان ممکن، با کمترین عارضه درمان شدند." این روش علاوه بر مزایای دیگر خود، ارزانترین روش درمانی نیز محسوب میشود.
گروهی بسیار قوی از جراحان، متخصصان آنکولوژی و مهندسان بین دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی برای این طرح مشارکت میکنند. این تیم با طراحی هشت نوع سمبه جراحی متفاوت امکان دسترسی به همه ارگانهای بدن را برای جراحان سرطان فراهم کردهاند که این نوع سمبهها برای اولین بار در جهان ساخته میشوند؛ اکنون این روش درمانی در چهار بیمارستان شاخص امام خمینی، شهدای تجریش، امیراعلم و رسول اکرم(ص) روی بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته انجام میشود.
تحقیقات این روش درمانی از سال 2006 در دنیا آغاز شد و از سال 2013 در راهنمای بالینی کشور انگلیس قرار گرفت .پیش از این فقط سه کشور انگلیس، آمریکا و چین صاحب این تکنولوژی برای درمان سرطان بودند اما حالا با تلاشهای دکتر محمد عبدالاحد، ایران جزء چهارمین کشور صاحب این فناوری در جهان محسوب میشود.
وی افزود: "برای بسیاری از تودههای سطحی مثل انواع سرطانهای پوستی و متاستازهای پوستی سرطان سینه که دیگر درمانشان به وسیله خطهای درمانی کنونی ممکن نیست، یا بیمارانی که به دلیل مشکلات قلبی عروقی و شرایطی که دارند امکان قرارگیری در درمانهای استاندارد برای آنها وجود ندارد، این روش به شکل مطلوب هم تاثیرات درمانی و هم تاثیرات تسکینی خودش را نشان داده است." بیماری مبتلا به سرطان که پیشبینی شده بود فقط یک ماه امید به زندگی داشته باشد، با استفاده از این دستگاه درمان شده و اکنون بیش از یک سال میشود که به زندگی قبلی خود بازگشته است.
عبدالاحد، دانشیار دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران، پیشتر با ساخت دستگاه تشخیصی تودههای سرطانی، جایزه مصطفی(ص) را در حوزه علم و فناوری نانوالکترونیک دریافت کرده بود که باعث نجات جان نزدیک به 500 نفر از بیماران سرطانی کشور شده است. این دستگاه در حقیقت یک ابزار جراحی نوین است که میتواند حین جراحی، نواحی سرطانی در بافت پستان بیمار را تشخیص دهد تا با حفظ کامل عضو، فقط بخش سرطانی بافت توسط جراح برداشته شود و تحول بزرگی در حوزه پزشکی نهتنها ایران بلکه دنیا بهحساب میآید. با تلاشهای مداوم دانشمندان کشورمان از جمله دکتر عبدالاحد، شاید سالهایی که دیگر سرطان در آن یک بیماری مرگبار نیست، نزدیک تر از تصور ما باشد.